In onze advocatenpraktijk krijgen wij vooral te maken met echtscheidingen. In deze column wil ik eens teruggaan naar het moment waarop het allemaal begon: het huwelijk.
Het klinkt zo romantisch: trouwen. De jurk, de taart, het feest.
De juridische kant van trouwen
Het huwelijk heeft echter ook juridische kanten waarbij stil gestaan moet worden. Zo moet je, voordat je in het huwelijk kan treden , wel eerst aan enkele wettelijke voorwaarden voldoen.
Om te kunnen trouwen moeten de beide trouwlustigen de leeftijd van achttien jaar hebben bereikt. Een uitzondering wordt gemaakt voor de zestienjarige moeder of zwangere vrouw. Hiervoor is wel een verklaring van een arts nodig van zwangerschap of van geboorte van een kind . Ook is toestemming van de ouders vereist. Iemand die niet in staat is zijn eigen wil te bepalen, zoals iemand met een geestelijke stoornis, bijvoorbeeld een dement persoon, mag geen huwelijk aangaan.
Vereisten
Het vereiste dat het huwelijk alleen tussen een man en een vrouw gesloten kan worden is sinds 2001 vervallen. Een man mag sindsdien ook met een man trouwen, een vrouw met een vrouw. In Nederland is het verboden om een polygaam huwelijk aan te gaan. Een man die met meer dan één vrouw trouwt zullen we hier dan ook niet tegenkomen. Ook geldt het verbod om een huwelijk te sluiten tussen bloedverwanten in de opgaande en neergaande lijn, zoals bijvoorbeeld tussen vader en dochter. Tevens geldt een huwelijksverbod tussen broers en zussen. Een huwelijk tussen neef en nicht is nog wel toegestaan.
Hoewel de controle of aan alle huwelijksvereisten is voldaan een taak is van de ambtenaar van de burgerlijke stand, zal deze niet altijd op de hoogte zijn van een huwelijksbeletsel. Daarom kunnen bepaalde personen, alsmede het Openbaar Ministerie, zich tegen het huwelijk verzetten wanneer niet aan de vereisten voor een huwelijk is voldaan of wanneer er sprake is van een schijnhuwelijk. Dit heet stuiting van het huwelijk.
Is het huwelijk ondanks alles toch reeds voltrokken, kunnen bepaalde personen, op de grond dat de echtgenoten niet aan de wettelijke vereisten voldoen om samen een huwelijk aan te gaan, achteraf de nietigverklaring van het huwelijk verzoeken. De bevoegde personen zijn de bloedverwanten in de rechte lijn van een der echtgenoten.
Sedert 1 april 2014 is het mogelijk dat ook de kinderen een verzoek kunnen indienen bij de rechtbank tot nietigverklaring van het huwelijk. Voorheen betrof het enkel de bloedverwanten in opgaande lijn, zoals de ouders. Denk bijvoorbeeld aan het geval waarbij een dementerende vader van 81 jaar oud trouwt met een vriendin die vele jaren jonger is. De kinderen kunnen voorkomen dat de nieuwe echtgenote er met het vermogen van vader vandoor gaat, door het huwelijk nietig te verklaren. Hiervoor dient een advocaat te worden ingeschakeld.
Nietigverklaring
Een nietigverklaring van het huwelijk betekent dat in beginsel alle gevolgen van het huwelijk worden uitgewist, tenzij dit onaanvaardbare consequenties heeft, zoals voor de echtgenote die te goeder trouw is of de kinderen die uit het huwelijk zijn geboren. In dat geval heeft de nietigverklaring geen terugwerkende kracht maar heeft het dezelfde gevolgen als een echtscheiding.
Helaas komt het ook voor dat er huwelijken worden gesloten, tegen de wil van een van de aanstaande echtgenoten. Met het Wetsvoorstel tegengaan huwelijksdwang, dat op dit moment bij de Eerste Kamer ligt, worden de voorwaarden om te trouwen aangescherpt. Indien deze wet in werking treedt is het niet meer mogelijk om te trouwen als je jonger bent dan 18 jaar. Ook de zogenaamde neef/nichthuwelijken, worden moeilijker. Bij huwelijksdwang krijgt het Openbaar Ministerie de mogelijkheid om het voorgenomen huwelijk niet door te laten gaan en komen er meer mogelijkheden om een onder dwang gesloten huwelijk nietig te verklaren. Zo kan het huwelijk misschien toch nog een sprookje worden.
Heeft bovenstaande betrekking op uw situatie en indien u advies wenst of vragen heeft, neemt u gerust contact met ons op.